Jeroen Snijders, The Box & Bastienne Kramer, Cocoon, voorkamer 1e etage. Foto: Cary Markerink

In het eerste project van Welcome Stranger werd het idee van samenwerken een apart discussiepunt. Ruud Kaulingfreks, filosoof, bespreekt deze discussie vanuit een schets van twee typen kunstenaar:
1) de kunstenaar die alleen door zijn innerlijk wordt gedicteerd zodat de materialiteit van het werk centraal komt te staan. De betekenis die het werk draagt wordt door niets anders gedragen dan door het ding zelf. De reflectie die het werk veroorzaakt, de referenties naar de wereld waardoor herkenning kan plaatsvinden, liggen in de dingmatigheid ervan. De vorm verwijst niet naar een betekenis, maar is zelf een betekenis.
2) de in de traditie ingebedde kunstenaar, die schatplichtig is aan een traditie van denkinhouden. Kunst wordt gezien als specifieke wijze van bewustwording. De verschillende wijzen van bewustwording van de werkelijkheid vormen het onderwerp van het artistieke onderzoek en de materialiteit van het kunstwerk wordt ondergeschikt gemaakt aan de denkactiviteit, die zowel door het intellect als door intuïtie gevoed wordt.
Vanuit het eerst geschetste type wordt samenwerking gezien als het laten communiceren van verschillende werken. De verschillende werken worden in relatie tot elkaar geplaatst, waardoor nieuwe betekenissen ontstaan en de afzonderlijke betekenissen van de werken veranderen. Voor het tweede type kunstenaar volgt de kunstzinnige activiteit uit de gedachtevorming en ligt de nadruk op de discussie over de uitgangspunten.

Eén van de kunstenaars had al bij aanvang een schets voor een beeld in de voorkamer gezet. Samenwerking leek uitgesloten en de presentatie van een gemeenschappelijk idee gedwarsboomd. Deze kunstenaar zou gezien kunnen worden als het eerstgenoemde type. Maar hij stelde dat een kunstwerk niet volledig op zichzelf staat en altijd een relatie met zijn omgeving aangaat, de ruimte transformeert en erdoor wordt beïnvloed. Toch voelden de andere kunstenaars zich voor een voldongen feit gezet waardoor zij op zichzelf werden teruggeworpen. De tijd ging dringen waardoor er geen gezamenlijk uitgangspunt ontwikkeld en gepreciseerd kon worden. Paul Goede koos voor de commentaarpositie; als kritiek op de ’materiaal-expressie’ van de ‘type1-kunstenaar’, produceerde hij spontaan een kauwgomsculptuur. Q.S. Serafijn zette zijn eigen onderzoek naar de betekenis van kunsthistorische referenties voor onze cultuur nu voort. In dit project refereerde hij aan het Impressionisme dat van belang is door de thematisering en uiteindelijke controle van het licht, dat wil zeggen een visie van vergaande rationalisering en beheersing van de natuur. Geheel onverwacht ging Goede’s commentaarpositie een alliantie aan met wat in eerste instantie een zuiver individuele opstelling leek, maar zich gaandeweg anders articuleerde. Hoewel het object een prominente rol speelt in het werk van Bastienne Kramer, draaien haar vaak arbeidsintensieve werkzaamheden niet om het kunstvoorwerp, maar om het reële en wereldse object. Er kwam een ander punt van belang in een groepspresentatie naar voren: de noodzaak risico’s te nemen. De tijd drong nog meer en er was nog maar één mogelijkheid: de relatie tussen onafhankelijke beelden letterlijk doorbreken. Zo ontstond de zitkuil, waarmee Kramer niet alleen de ruimtelijke ordening van het huis doorbrak, maar ook voor een doorbraak in de samenwerking zorgde. Het droogrek van Snijders werd ingebroken door de zitkuil van Kramer, terwijl de plantenrij van Serafijn dwars over Kramers beeld liep en Goedes sculpturen het blikveld van de andere beelden interrumpeerde.

longread: De samenwerking in een breder kader - Ruud Kaulingfreks
(Kaulingfreks, R. (1993) Welcome Stranger, p.65-69)

Bastienne Kramer, Cocoon, voorkamer 2e etage. Foto: Cary Markerink

Q.S. Serafijn, L'Impressionisme des Plantes, doorkijk vanuit achterkamer 2e etage. Foto: Cary Markerink

Paul Goede, Bang Bang, voorkamer 1e etage. Foto: Cary Markerink